Con đường thăng tiến của Xabi Alonso

Quá khứ cầu thủ lẫy lừng và kinh nghiệm học hỏi từ các bậc thầy góp phần tạo nên HLV Xabi Alonso thăng hoa rực rỡ ngay trong những năm đầu cầm quân, thậm chí đứng trước cơ hội giành cú ăn ba với Leverkusen.

Sẽ không quá lời nếu nói Xabi Alonso là HLV trẻ được khao khát nhất thế giới hiện tại. Ở tuổi 42 và mới có mùa giải trọn vẹn đầu tiên dẫn dắt Leverkusen, Alonso đang đứng trước cơ hội giành cú ăn ba gồm Bundesliga, Cup Quốc gia Đức và Europa League.

Điều đáng nói hơn là khi Alonso tiếp quản Leverkusen tháng 10/2022, đội bóng này đang trên bờ vực xuống hạng. Nhưng HLV người Tây Ban Nha đã vực dậy một tập thể rệu rã, nâng cấp rồi biến họ thành đội bóng có thành tích tốt nhất châu Âu hiện tại với 42 trận bất bại liên tiếp. Thành công này có phần bất ngờ, nhưng hợp lý nếu nhìn lại toàn bộ con đường hình thành nên Alonso của ngày hôm nay.

HLV Leverkusen Xabi Alonso trước trận làm khách trên sân Augsburg ở Bundesliga ngày 13/1/ 2024. Ảnh: AP

Học trò của các danh sư

Sự nghiệp cầu thủ lẫn HLV của Xabi Alonso đều khởi đầu từ Real Sociedad – CLB xứ Basque, nơi bố của ông từng thi đấu và hai lần vô địch La Liga. Anh trai Mikel cũng từng chơi hơn 100 trận cho Sociedad. Tuy chỉ hơn nhau một tuổi, sự nghiệp của Mikel chưa bao giờ bằng một phần của cậu em trai, khi ông lưu lạc dưới dạng cho mượn qua những Numancia, Tenerife trước khi chấm dứt sự nghiệp tại Real Union.

Trong khi đó, lối chơi thông minh, khả năng chuyền bóng đa dạng và tư duy chiến thuật nổi trội đã giúp Alonso làm nên sự nghiệp rực rỡ tại Liverpool, Real Madrid và Bayern Munich. Khi trả lời phỏng vấn tờ Guardian đầu năm nay, Alonso tự nhận mình là "một người Basque chịu ảnh hưởng lớn từ Đức".

Alonso lắng nghe chỉ dẫn của HLV Rafa Benitez thời cả hai còn phụng sự Liverpool tại Ngoại hạng Anh. Ảnh: AFP

Xuyên suốt sự nghiệp, Alonso từng làm việc cùng nhiều HLV đại tài, nhưng hai người ảnh hưởng lớn nhất tới ông đều là những người Tây Ban Nha. Cả HLV Rafael Benitez tại Liverpool lẫn Pep Guardiola tại Bayern đều nhìn thấy tư chất một HLV ở Alonso từ khi ông còn chơi bóng.

Benitez nói trên tờ Times: "Xabi luôn rất thông minh và có óc phân tích. Khi bạn giải thích chiến thuật cho các cầu thủ, bạn thường phải nhắc lại. Nhưng với Alonso, chỉ một lần là đủ. Cậu ấy luôn học rất nhanh". Dưới trướng Benitez, Alonso vô địch Champions League 2005, giải đấu anh ghi một bàn trong trận chung kết, giúp Liverpool ngược dòng gỡ hòa 3-3 trước khi hạ AC Milan bằng loạt luân lưu.

Guardiola cũng chia sẻ quan điểm trên. Ông nói: "Alonso luôn hiểu rõ trận đấu và có khát khao học hỏi. Ngay từ giữa tuần, cậu ấy đã biết đội cần làm những gì để chiến thắng những trận đấu kế tiếp". Ngoài ra, Alonso còn tiếp thu cách đắc nhân tâm từ người thầy Carlo Ancelotti - HLV ông hai lần làm việc dưới trướng trong thời gian khoác áo Real Madrid rồi Bayern.

Trong mùa giải 2013-14 khi Real Madrid vô địch Champions League, Ancelotti đã cho thấy cách dung hòa một tập thể những siêu sao, đặc biệt với sự xuất hiện của tân binh đắt giá nhất thế giới thời điểm bấy giờ Gareth Bale. Sự xuất hiện của Bale từng được xem là thách thức đối với ngôi sao lớn nhất Cristiano Ronaldo, song trong thực tế họ đã hòa hợp và góp công lớn đưa Real tới chức vô địch Champions League và Cup Nhà Vua mùa giải đó.

Alonso với HLV Ancelotti thời ở Bayern Munich. Ảnh: AFP

Alonso thừa nhận học được nhiều từ vị HLV người Italy: "Về khía cạnh quản lý con người, Ancelotti là bậc thầy. Dù là về việc thuyết phục các cầu thủ hay khiến họ có mối quan hệ tốt với bạn, Ancelotti đều là người giỏi nhất".

Hướng tới cú ăn ba

Những gì Alonso học hỏi được thời còn thi đấu từ những người thầy đã được thể hiện trong mùa giải này, cả ở khía cạnh chiến thuật lẫn quản trị con người. Về lối chơi, Leverkusen chịu ảnh hưởng từ Guardiola, khi họ là đội bóng chuyền nhiều đường nhất Bundesliga từ đầu giải. Tuy nhiên, các đường chuyền đều có chủ đích, khi Leverkusen chủ động xây dựng lối chơi và tăng tốc từ tuyến giữa. Các hậu vệ biên chơi cao, rộng và đóng góp nhiều vào khâu chuyển trạng thái, cụ thể là các pha phản công.

Alonso không hề cứng nhắc trong chiến thuật, khi ông từng bất ngờ cất hậu vệ Jeremie Frimpong, tiền vệ Jonas Hofmann và tiền đạo Patrik Schick trước Bayern hồi tháng 2 nhằm mang tới sự cân bằng hơn, nhưng vẫn giữ được tốc độ trong các pha tấn công. Những sự thay đổi này đã làm bất ngờ Bayern của Thomas Tuchel – một HLV giàu kinh nghiệm hơn Alonso rất nhiều. Hệ quả là Leverkusen đã thắng 3-0 và khiến Bayern chỉ sút trúng đích duy nhất một lần dù cầm bóng nhiều hơn.

Sau trận đấu khẳng định vị thế ứng cử viên vô địch kể trên, Alonso nói: "Chúng tôi đã kiểm soát tốt trận đấu, biết chọn thời điểm gây sức ép, biết chờ đợi, biết người nên cầm bóng hoặc không. Hàng phòng thủ đã chơi tuyệt vời, và đây là màn trình diễn xuất sắc về mọi mặt".

Frimpong chia vui với Alonso sau một chiến thắng ở Bundesliga. Ảnh: AFP

Người nâng tỷ số lên 3-0 là Frimpong - hậu vệ trụ cột được tung vào từ ghế dự bị. Việc ngôi sao này ngoan ngoãn chấp nhận quyết định của Alonso cho thấy sự tin tưởng và tôn trọng tuyệt đối của các cầu thủ dành cho HLV người TBN. Frimpong nói trên TNT Sports: "Tất cả các cầu thủ đều tin ở chiến thuận mà HLV lựa chọn. Bạn có thể thấy trên sân chúng tôi thoải mái và đá như một tập thể đến thế nào. Những HLV mà ông ấy từng làm việc như Ancelotti hay Guardiola đã mang tới kinh nghiệm. Khi bạn có điều đó, đương nhiên bạn sẽ làm một HLV giỏi. Xabi không chỉ là một HLV mà còn là một người đàn ông tuyệt vời".

Từ mùa giải 1993, Leverkusen chưa giành danh hiệu nào. Tuy nhiên giờ đây, họ đặt một tay lên chiếc đĩa bạc Bundesliga đầu tiên trong lịch sử, vào tới chung kết Cup Quốc gia Đức và vừa đánh bại West Ham 2-0 trong trận tứ kết lượt đi Europa League.

Cách đây 22 năm, Leverkusen thời HLV Klaus Toppmoller và dàn ngôi sao Ballack, Lucio, Dimitar Berbatov, Bernd Schneider, Diego Placente, Ulf Kirsten ... từng đứng trước ngưỡng cửa thiên đường với cú ăn ba nhưng đã thất bại ở cả ba mặt trận, dẫn tới biệt danh "Neverkusen".

Giờ đây, Alonso và các học trò trên đường xóa đi biệt danh không ai muốn đó. Ông đánh giá về cơ hội của đội: "Nhiệm vụ ban đầu là không nghĩ quá nhiều hay đánh giá quá cao chính mình. Chúng tôi muốn tạo nên một tập thể vững chắc từ đầu mùa , và bắt đầu từ giai đoạn tiền mùa giải, chúng tôi đã có nhiều quyết định đúng đắn. Đội bóng đã hòa nhập rất tốt và có thể tạo ra tinh thần, lối chơi không chỉ hấp dẫn mà còn giàu tính cạnh tranh. Vẫn còn quá sớm để nói về cú ăn ba, nên đừng đặt sức ép nhiều quá".

HLV Xabi Alonso (thứ hai từ phải sang) cùng các cầu thủ Leverkusen cảm ơn khán giả sau trận thắng Freiburg 3-2 ở vòng 26 Bundesliga ngày 17/3. Ảnh: Reuters

Alonso có thể chỉ là một mảnh ghép trong câu chuyện kỳ tích của Leverkusen, nhưng không ai có thể phủ nhận rằng, ông chính là mảnh ghép quan trọng nhất.

Thịnh Joey